Türkiye’deki Peynir Çeşitleri

Türkiye’deki Peynir Çeşitleri listemizde ülkemizdeki tüm bölgelerde üretilen peynir çeşitlerini ayrı ayrı hikayeleri ile anlattık.

Türkiye’deki En İyi Peynir Çeşitleri

Türkiye’de yöreden yöreye değişen peynir çeşitleri haritası bulunmaktadır. Günün ilk öğünü olan kahvaltıda sıklıkla tüketilen ürünlerden olan peynirin dünya üzerinde 2 bine yakın çeşidi bulunmakta ve bunların 193 tanesi Türkiye sınırları içerisinde yer almaktadır.

Peynirlerin tadı, lezzeti, aroması gibi şeyleri birbirinden ayıran nokta ise hangi hayvanın sütü kullanıldığı ve bu hayvanın ne ile ve nasıl beslendiğinden geçmektedir.

Keçi sütünü dondurma yapmak, içmek tereyağı ve belli peynir çeşitlerinde; koyun sütü peynir yapmak için; inek sütü ise tatlı, peynir, yoğurt, tereyağı yapmak, içmek, kahveye katmak gibi çeşitli yerlerde kullanılmaktadır.

1Marmara Bölgesi Peynir Çeşitleri

• Ezine peyniri
  Türk kahvaltısında olmazsa olmaz bir peynir türü olarak ortaya çıkan Ezine peyniri, inek, koyun ve keçi sütünden yapılabilmektedir. Trakya, Çanakkale-Ezine genelinde yapılan bu peynir, kahvaltı sofralarında baş tacı olduğu gibi böreklere ve salatalara da konulabilir. Beyaz ve sarı renkte olan peynirin gözenekli bir yapısı vardır ve ağız içinde krema tadına benzer bir tat bırakır.
• Manyas Lor peyniri
  Kolayca ufalanan bir yapısı olan lor peyniri, genellikle hamur işlerinde kullanılan fakat kahvaltıda ve meze olarak akşam yemeklerinde de kullanılabilen tuzsuz bir peynir türüdür. Manyas loru Balıkesir yöresine ait olan bu peynir türü, Balıkesir Manyas’ta Savaştepe bölgelerinden toplanan sütlerden üretilmektedir.
• Mihaliç peyniri
  Mihaliç peyniri, ismini cumhuriyet dönemi öncesinde Bursa Karacabey ilçesinin ismi Mihaliç olmasından dolayı ve peynirin kökeni Osmanlı imparatorluğuna kadar dayanan bir peynirdir. Mihaliç peyniri, kıvırcık cinsi koyunun çiğ sütünden elde edilerek yapılır.
  Sertleşme ve kuruma olmadan salamuraya yatırılmasından ve saklanmasından dolayı İtalyan peyniri olan parmesan peyniri ile karıştırılmaktadır.Mihaliç peyniri daha çok rendelenmiş olarak makarna üzerine konulabilir, meze ve garnitür olarak da kullanılabilir. Yağlı, tuzlu, yuvarlak gözenekleri bulunan, sert, pürüzlü ve kabuklu bir peynir türü olan Mihaliç peyniri, bazı bölgelerde “kelle peyniri” olarak da anılmaktadır.
• Malkara eski kaşarı
  Evliya Çelebi’nin ünlü eseri olan Seyahatnamesinde geçen bu peynir türü, Tuzlu ve sert bir peynir olarak bilinir ve Malkara bölgesinin bitki örtüsüyle yetişen çeşitli otlarla beslenen keçi, koyun ve ineklerin sütünden üretilmektedir.
• Kirlihanım peyniri
  Geçmişi çok eskilere dayanan kirlihanım peyniri, saklaması zor olan koyun sütünün bol olduğu dönemlerde sütleri değerlendirmek için yapılmaya başlanmış bir peynir türüdür. İsmini ise peynirin dinlenme sürecinde iken oluşan küfler sebebiyle kirlihanım ismini almıştır.
• Ayvalık sepet peyniri
  Balıkesir Ayvalık bölgesinde üretilen bu peynir türü, genellikle tam yağlı koyun sütü Balıkesir köylerinde ise koyun, keçi ve inek sütü karışımı kullanılarak üretilmektedir. Sepette şekil verilir fakat bastırılmadan yapılmaktadır. Yapısı ve tadı itibariyle Mihaliç peynirine benzemektedir. Ayvalık tostunda ve kahvaltı sofralarında tercih edilen bir peynir çeşididir.
• Adapazarı İsli Çerkez Peyniri
  Genellikle inek ve koyun sütünden yapılan bu peynir, süt mayalandıktan sonra ince dilimlenerek suyun içine atılır ve sonrasında suyun içinden çıkarılan bu peynirler iyice kurutulur. Bu peynirin kurutma aşaması odun ateşi yakılıp, ateşten biraz yukarısına bu peynirler asılarak ateşin yaydığı ısı ile kuruma gerçekleşir. Bu peynir kekik ve kırmızı pul biberli, cevizli, bademli ve yeşil zeytinli gibi çeşitlerle hazırlanabilmektedir.

2Ege Bölgesi Peynir Çeşitleri

• Bergama Tulum peyniri
  Bu peynir koyun sütüyle yapılıp, koyun tulumunda dinlendirilerek üretilir. Aynı zamanda çoban peyniri olarak da bilinir. Zengin bitki çeşidine sahip Bergama dağlarında otlayan inek, koyun ve keçi sütü kullanılan bu peynirde doğal maya olarak şirden parçacıkları kullanılır.
• Divle obruk peyniri
  Coğrafi işaret belgesi ile Karaman’da üretilen Divle Obruk Peyniri, rengini 5 ay boyunca bekletildiği mağaradan almakta, doğal yollarla beslenen koyun ve keçilerin üretmiş olduğu sütten yapılmaktadır.Peynirin ismi ise yapıldığı köyün eski adı olan divle ve soğuk hava deposu olarak “obruk” adı verilen mağaraların kullanılmasından gelmektedir. Divle peynirinin diğer peynirlerden farkı olgunlaşma sürecinin obruk denilen mağaraya konularak yapılmasıdır.
• İzmir teneke tulumu
  Bu peynir, mihaliç peynirinde yapılan salamura yerine tenekede olgunlaştırılması üzerine yapılır. İzmir teneke tulumu, Anadolu’da geleneksel türde yapılan tulum peynirlerinden farklı olarak tersyüz edilen tulumda salamura beyaz peynir kalıpları olarak yapılır.Genellikle tam yağlı koyun sütünden yapılmaktadır fakat yeteri kadar süt bulunamadığında karışık sütlerden elde edilebilen bir peynirdir. Geleneksel tulum peynirlerine nazaran daha yağlı ve beyaz peynirlere göre daha sert ve tuzlu olmaktadır.

3Doğu Anadolu Bölgesi Peynir Çeşitleri

• Erzurum civil peyniri
  Yağsız olmasından dolayı rengi beyaz olan çivil peyniri, Erzurum’dan çevre illere yayılmış, tel, saç, çeçil peynirleriyle karıştırılmaması gereken bir peynir çeşididir. Bu peynirde uygulanan askılama işleminin ardından ipliksi yapıda olmaktadır.Çivil peynirinin diğer tel peynirlerinden ayrılan en önemli özelliği tel yapısındaki farklılığından kaynaklanmaktadır. Üretiminde süt, maya ve tuzdan başka hiçbir şey konulmamaktadır.
• Kars kaşarı
  Kars kaşarı yapılırken kullanılan süt 2500-3000 rakımlı ve zengin bitki çeşidi bulunan meralarda serbest dolaşan hayvanlardan elde edilir ve mayıs, haziran, temmuz, ağustos aylarında sütte yakalanan sarılık diğer aylarda alınan sütten elde edilememektedir. Kars kaşarın sütü % 90 zavot ırkı ineklerden sağılan süt ve % 10 koyun sütü karıştırılarak elde edilip kullanılır.
• Kars gravyeri
  Tam yağlı inek sütü kullanılarak yapılan Kars gravyeri, üretiminin iyice azalmasının yanı sıra Kars ve çevresinde ilkel koşullarla üretilmeye devam etmektedir. Olgunlaşma süresi uzun olan (10 ay) bu peynirin içinde 1-2 santim büyüklüğünde delikler bulunur.Kars gravyeri parlak sarı renkte ve peyniri saran kabuğun daha koyu renkte olması gerekir. Aynı zamanda deliklerin düzeni peynirin iyi olup olmadığı hakkında bilgi vermektedir. Bu peynirdeki delikler düzensiz ve irili ufaklı olması peynirin iyi olmadığına işaret eder.
• Erzincan tulumu
  Koyun sütünden elde edilen bu peynir, Beyaz ve krem renkte olup yağlı, kolay dağılmayan, yarı sert ve keskin tatta bir peynirdir. Bazı zamanlarda yağı alınmış sütlerden yapılmasından kaynaklı olarak lezzetinde farklılıklar görülmektedir.

Türkiyede'ki En İyi Su Markaları

En İyi Su Markaları

Yöresel Peynir Çeşitleri

Ülkemiz  bir çok lezzete öncülük ettiği gibi kahvaltılık ürünler üzerinde de oldukça etkiliyiz. Özellikle kahvaltıların şahı Yöresel Peynir çeşitlerini de sizlere elimizden geldikçe açıklama çalıştık. İşte Türkiye’deki en iyi yöresel peynir çeşitleri;

Karadeniz Bölgesi

• Bolu Mengen Peyniri
• Çorum Kargı Tulumu
• Çamlıhemşin Minzi peyniri
• Koleti Peyniri
• Külek Peyniri
• Gorcola Peyniri
• Giresun çökelek peyniri
• Rize kurçi peyniri
• Çerkes peyniri

İç Anadolu Bölgesi

• Konya Küflü Tulum – Yeşil Peynir
• Karaman – Ermenek Tulum Peynirleri
• Divle Obruk Peyniri
• Avonos Küp Peyniri
• Develi Sündürme Peynir

Güneydoğu Anadolu Bölgesi

• Diyarbakır Örgü Peyniri
• Mardin Peynirleri
• Urfa Peyniri
• Antep Peyniri

Akdeniz Bölgesi

• Mersin Peynirleri
• Adana Kozan Salamura Peyniri
• Hatay Peynirleri

4Diğer Bölgelerde ki Peynir Çeşitleri

• Van otlu peyniri
  Van otlu peyniri, hem otun hem de sütün bol olduğu ilkbahar döneminde koyun sütünden yapılarak elde edilen bir yöresel peynirdir. Salamura veya kuru tuzlama yöntemi kullanılarak elde edilen peynirler 3 ay dinlendirme aşamasından sonra yemeye hazır hale gelmektedir.Van otlu peynirin içine katılan otlar ise sirmo, heliz, mendo, siyabo, kekik başta olmak üzere yaklaşık 25 çeşit ot kullanılarak peynirin içine katılır. Bu peynir yapıldıktan sonra küplere veya bidonlara basılarak toprağa gömülür. 3-7 ay arasında gömülü olduğu toprakta dinlendirildikten sonra topraktan çıkartılmaktadır.
• Çorum Kargı tulumu
  Çorum Kargı tulumu, Çankırı, Çorum yöresinde, sonbahar aylarında sağılan sütlerle yapılan yağlı bir tulum peyniridir.
• Diyarbakır örgü peyniri
  Görüntü olarak çeçil peynirine benzeyen örgü peyniri, genellikle Diyarbakır yöresinde yapılan bir peynir türüdür. Rengi, krem beyaz veya hafif sarımsı bir şekilde olmaktadır.Elle iplik şeklinde ayrılabilen bu peynir, bileşim yönünden beyaz peynire, üretim açısından kaşar peynirine benzemektedir.
• Sürk peyniri, Hatay
  Ayran çökeleğinden elde edilerek yapılan bu peynir, ismini Arapça çökelek manasına gelen sürk kelimesinden almaktadır. Kırmızı pul biber, zahter, kimyon, tuz, mahlep gibi ürünlerle aromalandırılıp karıştırılan peynir, elde yuvarlanıp armut şekli verilmektedir.Sürk peynirleri 3-4 gün gölgede günletilerek kurutulur ve ardından saman kâğıdına sarılan peynirler 20-25 gün içerisinde küflendirilir. Üzerine zeytinyağı dökülerek tüketilen bir peynirdir.
• Keş peyniri, Burdur
  koyun, keçi ve inek sütü karıştırılarak yapılan bu peynir genellikle yaz aylarında yapılmaktadır. Sürk peyniri gibi çeşitli aromalarla tatlandırıldıktan sonra güneşte kurutularak yapılan keş peyniri hafif ekşimsi bir tadı olup yufka ekmeğine sarılarak yenilmektedir.
• Çömlek peyniri, Nevşehir
  Taze koyun veya inek sütünün süzülüp çömleklere basılmasıyla elde edilen bu peynir, çömleğin ağzı toprakla kapatılıp, toprağa gömülerek 3-4 ay peynir dinlenmeye alınır. Tüketilmeden önce taşla üzerine bastırılıp içerisinde bulunan suyun süzülmesinden sonra tüketilmektedir.

Türkiye’nin Peynir Haritası