Geniş Tanımıyla Anoreksiya Nervoza Nedir?

Anoreksiya Nervoza; Manken Hastalığı olarak bilinir. Anoreksiya Nervoza’ ya sahip olan bireylerde BKG (beden kitle göstergesi) normalden düşük vücut ağırlığına sahip, psikolojik açıdan sürekli kilo alma korkusu ve yemek yiyememe halindedirler.

Her birey kendine özgü yeme bozukluğu geliştirir. Yaşanılan ve algılanan olaylar birbirinden farklıdır.

Anoreksiya Nervoza Yaşayan Bireyin Davranışları;

• Bu bireyler genellikle sosyalleşmekten kaçınırlar. Yalnız başlarına kalmaktan keyif alırlar. Genel olarak bu davranışın sebebi ortamda yenilen, içilen şeylerin kendi kontrol alanında olmasıdır. Sosyal ortamda kalınan durumda bu kontrol sağlanamayabilir ve kişi bundan aşırı rahatsızlık duyar.
• Bireyler kendilerini sürekli tartma, kendi vücutlarını sıkça kontrol etme (örn: kollarını parmaklarıyla kavrayarak birleştirmeye çalışmak. Eğer birleşiyorsa zayıf olduğuna inanması, aksi halde daha çok zayıflamaya çalışmak). Davranışlarında bulunurlar.
• Aşırı egzersiz yapma. Bireyler normalden fazla hareket etmeye çalışırlar. Bu onları zayıflamaya dair düşünceleri için rahatlatır. Bu egzersizleri kendilerini rahatlatmak için her yerde yapabilirler. Genellikle sık rastlanılan egzersiz mekik çekmedir. Bu hareketin fazlası omurga kemiklerine ciddi zararlar verir.

Toplum Çalışmaları

1980’lerden itibaren yeme bozuklukları ile ilgili bir sürü araştırma, terapi vb. işler yapılmıştır. Yeme bozukluklarını tetikleyen bir başka durumlar ise günümüzde de olabileceği gibi, balerin, manken gibi vücut şekli ön planda olan uğraşlardır. Belli bir vücut ölçüsüne tabi tutuldukları için bireyin yeme bozukluğu geliştirmesinde yüksek oranda etkili olduğu kanıtlanmıştır.

Bazı dergilerde (Vogue gibi) bu rahatsızlıklar göz önünde bulundurulmuş ve farkındalık yaratabilmek için normal altı BKG ya sahip kadınların mankenlik yapmaya uygun olmayacakları şeklinde kural getirmişlerdir.

Anoreksiya Nervoza’ da Diyet Uygulaması;

İnsanların diyet yapmasının üç ana yolu vardır. Tıkanırcasına yiyen insanlar, özellikle bulimia nervoza ya da anoreksiya nervozası olanlar, her üç yolu kullanır. (Aşırı Yemeyi Yenmek kanıtlanmış kendini durdurma rehberi/Dr. Christoper G. Fairburn/ Psikonet Yayınları)

1. Yemeyi Ertelemek
2. Yenilen Toplam miktarı Sınırlamak
3. Belli yiyecek türlerinden kaçınmak

Anoreksiya Nervoza’ da  yenilen yiyeceklerin kalori miktarları çok önemlidir. Her besinin kalorisine dair bilgi bilinir ve ona göre tüketilir veya çoğunlukla tüketilmez. Genellikle bireyler haftalık olarak kendilerine belirledikleri kalori limitleri 800-600 civarında olabilmektedir.

Diğer yeme bozukluklarında da görüldüğü gibi belirli yiyecekleri tüketmekten kaçınmak anoreksiya da da çok önemlidir. Bu yiyecekler ‘kötü’ ‘yasak’  ‘sağlıksız’ olarak nitelendirilir ve yemekten kaçınılır.

Anoreksiya’da Şekil ve Kiloyu Kontrol Etmek İçin Başvurulan Diğer Yöntemler;

• Kusturma

Yaygın olarak görülmese de bireylerde görülmüştür. Genellikle anoreksiya da görülen tıkanırcasına yeme ataklarından sonra görülen bir davranıştır. Bireyler bu yöntemi aşırı yedikleri yemek sonucu kendilerini hissettikleri rahatsızlığı bastırmak için kullanırlar.

Çoğu hasta, bu yöntemin çıkardıkları yiyeceklerin vücutlarından atıldığını düşünürler. Fakat durum öyle değildir. Bilimsel olarak bu yöntem, tüketilen kalorinin yaklaşık yarısını geri çıkartır ve bireyin zamanla kilo almasına da sebep olduğu görülmüştür.

• Müshil ve İdrar Söktürücü Kullanımı

Kusturma yönteminden genellikle daha yaygın görülebilmektedir. Bunun da kusturma yöntemindeki gibi kalori emilimine az etkisi vardır çünkü çoğu yiyecekler bağırsağın üst kısmında emilir ancak müshil alt kısmında etkilidir.

Genel olarak Yeme Bozukluklarına Sahip Bireyler’ de Görülen Bozuk Fiziksel ve Ruhsal Problemler;

Psikolojik etkilerde ilk olarak ‘düşünmek’ ele alınabilir. Beynimiz, normalden az yemek ve normalden az kilolu olmaktan etkilenir. Kişide dikkat dağınıklığı, karar vermede güçlük çekme gibi davranışlar görülür. Sıklıkla bu davranışlar ertelenir.

Duygudurum : Normalden az kilolu insanlarda duygu durumu etkilenir. Genel olarak depresif bir hale bürünürler.

Davranışlar ; en dikkat çeken davranış değişimi ‘’obsesif olma’’ dır. Bunun anlamı, kişinin davranışlarında esneklik olmaması, katı kurallı davranması demektir. Özellikle diyet ve yeme alışkanlığı konusunda.

Sosyal Etkiler;

Bu insanlar genellikle sosyal ortamdan çekilme yaşarlar ve buna alışırlar. Yalnız yemeyi tercih ederler çünkü yemek konusundaki kontrolü ancak bu şekilde rahat elde edebilirler.

Anoreksiya’ da Kilo Kontrolü;

Bireyler, düşük BKG ’ye sahip olmalarına rağmen sürekli bitmeyen bir kilo verme savaşındadırlar. Bu yüzden kilolarını kontrol etme amaçlı daha çok kendilerine ait bazı ritüeller geliştirmişlerdir.

• El parmaklarını kollarına dolamak ve birleştirmeye çalışmak. (aşırı kontrolcü şekilde ve şekil kontrolü)
• Sürekli tartıda kiloyu kontrol etmek.

Bu davranışların çoğu endişe kaynaklıdır. ‘’kilo almamalıyım’’ düşüncesiyle hayatını devam ettiren birey, tartıda olduğu kilodan az çıkması onu çok mutlu eder.

Anoreksiya, sahip olunan bir bozukluk değildir. Öğrenilmiş bir bozukluktur ve tedavi edilebilir. Bu yüzden günümüzdeki bir çok psikolog ve diyetisyenin bilgilenmesi gereken bir konudur.

Özellikle insanlar diyetisyenler tarafından anlaşılmaya ihtiyaç duyarlar bu konuda, fakat maalesef günümüzde çoğunlukla sadece kilo vermeye odaklı diyetler yazan diyetisyenler iş başında. Bu gibi sadece kilo vermeye odaklı diyet listeleri, bizleri %95 yeme bozukluğuna itmektedir.

Unutulmaması gereken en önemli şey ise, her şeyden daha önemli olan insan psikolojisi ve beden sağlığıdır.